معرفی نرم افزار اسکرچ scratch
نرم افزار اسکرچ scratch یک نرم افزار جذاب برای ساخت انیمیشن و بازی گروه سنی کودکان است تا آرام آرام پا به دنیای برنامه نویسی گذاشته و بتوانند با آن بازی های جذاب با استفاده از انیمیشن ایجاد کنند .
اسکرچ به کودکان خلاقیت – نوآوری و ابتکار آموزش میدهد تا بتوانند تمرکز خود را در یادگیری دانش کامپیوتر بیشتر کنند .
اسکرچ یک زبان برنامهنویسی تصویری (Visual) یا گرافیکی است که توسط یک تیم در دانشگاه MIT با رهبری آقای Mitchel Resnick با هدف آموزش کامپیوتر به کودکان و نوجوانان نوشته شده است.
خبر خوب اینکه برای بازی سازی با اسکرچ نیازی به یادگیری دستورات زبانهای برنامهنویسی و اصول و قواعد سختگیرانه نیست و بهراحتی، با استفاده از تصاویر و درگ اند دراپ کردن آنها میتوانید برنامهها و بازیهای متنوعی بسازید. به این روش برنامهنویسی که شبیه لگو یا بلوک است، Blockly Programming میگویند.
طراحی یک داستان برای ساخت بازی
اگر چه اسکرچ یک پلتفرم اولیه برای برنامهنویسی است اما برای ساخت بازی های اسکرچ، در ابتدای کار کودک و نوجوان باید فکر کند و موضوعی را برای بازی خود انتخاب کرده و دربارهی آن داستان و سناریویی بنویسد. سپس طبق آن داستان میبایست قدم به قدم پیش بروید و مراحل را دنبال کنید.
برای بازی هدف ایجاد کنید
در قدم اول داستان بازی را مشخص کردیم. حال باید هدف اصلی بازی را مشخص کنیم. اینکه در این بازی، بازیکنها تا چه مرحلهای میتوانند بالا بروند، یا در چه زمانی باید موفق شوند و بازی به پایان برسد را بطور کلی هدف بازی میگویند. دلیل اهمیت ایجاد هدف برای هر بازی، مشخص شدن موقعیت بازیکن در هر لحظه است.
اهداف بازی را میتوان به دو دسته تقسیم کرد؛ اهداف اصلی و فرعی: هدف اصلی شامل کارهایی است که باید برای برندهشدن در بازی انجام داد، اما هدف فرعی میتواند تنها باعث بدست آوردن امتیازاتی خاص برای لذت بیشتر از بازی های اسکرچ یا حتی کمکی برای مراحل بعد باشد.
بازی باید شروع و پایان داشته باشد
هر بازی باید یک نقطهی شروع و پایان داشته باشد؛ مثلا در بازی ماز کاراکتر باید از مبداء شروع به حرکت کند و از بین خطوط بگذرد و پس از رسیدن به نقطهی مقصد پایان بازی رقم بخورد. کاراکتر در همان بازی ماز میتواند راه خروج را پیدا کند و یا به گنج برسد یا به هر نحو دیگری که دوست دارد میتواند بازی را تمام کند.
برای بازی قانون بگذارید
بازیها میتوانند قوانین مختلفی داشته باشند. این قانونها و مقررات به خلاقیت خود برنامهنویس برمیگردد؛ در ادامه به چند مورد از قوانین رایج اشاره میکنیم:
بدست آوردن امتیاز: خوردن میوه، جمعکردن سکه، ذخیرهی زمان و … میتوانند باعث افزایش امتیاز بازیکن شود.
از دست دادن امتیاز: برخورد به موانع، کاراکترهای مزاحم، خارج شدن از زمین بازی و … میتوانند باعث کاهش امتیاز بازیکن گردد.
برد: کسب امتیاز تعیینشده، پیدا کردن هدف، رسیدن به مقصد و … میتواند برد را تعریف کنند.
باخت: مردن کاراکتر اصلی، تمام شدن وقت و … میتواند باعث باخت بازیکن شود.
به بازی جلوههای سمعی و بصری اضافه کنید
برای هر بازی ما میتوانیم از جلوههای سمعی و بصری مانند تغییر رنگ کاراکترها، تغییر اندازهها، افزودن نوشته، صداگذاری استفاده کنیم. کودکان و نوجوانان میتوانند از شکلکی که چندین حالت دارد، استفاده کنند و براساس حالتهای مختلف آن و موقعیتهای مناسبی که در بازی پیش خواهد آمد، آنها را مورد استفاده قرار دهند.
تست نهایی بازی
در پایان کار ساخت بازی حال زمان آن رسیدهاست که برای اطمینان از عملکرد درست بازی، تست نهایی بازی را انجام دهیم.
برای این کار، بازی را شروع میکنیم و تمام مراحل بازی را انجام میدهیم تا به پایان بازی برسیم. حتما دقت کنید که برای تست نهایی، همهی اتفاقاتی که ممکن است در بازی رخ بدهد را پیشبینی کرده و بازسازی کنید تا ببنید در آن صورت مشکلی پیش نیاید.
به عنوان مثال شما باید در همهی جهتها حرکت کرده، با تمام موانع و کاراکترهای موجود در بازی برخورد کنید و … . شما باید براساس تمام قوانینی که برای بازی در نظر گرفتهاید رفتار کنید تا از نتیجهی آنها مطمئن شوید.
در این دوره به شما نحوه برنامه نویسی و بازی سازی با اسکرچ جونیور را آموزش خواهیم داد. در تکنولوژی روز به روز بازیهای رایانهای بیشتر، بزرگتر و پیچیدهتر میشوند. اما با اسکرچ، کودکان و نوجوانان میتوانند به راحتی و باورنکردنی بازیهای خلاقانه و جذاب را بسازند.
آنچه در دوره آموزش ساخت بازی در اسکرچ میآموزیم
در دوره آموزش ساخت بازی با اسکرچ جونیور مفاهیم و منطق برنامه نویسی از جمله پرچم، حرکات، حلقه، شرط ها و پینت و چگونگی استفاده از الگوریتم ها با ساده ترین بیان ممکن و متناسب با سن کودکان به همراه انیمیشن و بازی سازی و تنها با کدهای رنگارنگی که به صورت پازلی و بلوکی هستند، به شما آموزش داده خواهد شد.
پیش نیازهای دوره ساخت بازی با اسکرچ
در “اسکرچ جونیور” هیچ پیش نیازی لازم نیست (فقط شناخت رنگ ها و دانستن دست چپ و راست و رنگ ها و دبل کلیک کافیست) یعنی یک سری اطلاعات بسیار اولیه و ابتدایی در زمینه کار با کامپیوتر یا تکنولوژی هایی نظیر گوشی همراه میتواند برای شروع آموزش اسکرچ جونیور کافی باشد.
بازی سازی با اسکرچ
بیایید کمی در مورد انواع مختلف بازیهایی که در این برنامه ساخته میشود، صحبت کنیم.
بازی های اسکرولر
Scroller یک بازی دو بعدی است که شما با انجام حرکت و با تغییر جهت از برخورد به مانع جلوگیری میکنید.
نمونههای محبوب اسکرولرهاعبارتاند از: – Undercover Sabotage و Bug Game.
بازیها پلتفرمر
پلتفرمرها نوعی بازی هستند که در آن بازیکن از یک پلتفرم به پلتفرم دیگر برای رسیدن به وظایف خود میپرد. بسیاری از بازیهای پلتفرمر نیز بازیهای اسکرول هستند، اما نه همه آنها. در کنار پلتفرمهای سهبُعدی، برخی از بازیهای پلتفرم نیز وجود دارند که پسزمینه پشت بازیکن حرکت نمیکند.
نمونههای محبوب پلتفرمرها Scratch، ۲Chilean Miner’s Escape و Egg هستند.
بازی RPG
RPG مخفف Role-Playing Game است. در یک RPG، بازیکن کنترل یک شخصیت یا گروهی از شخصیتها را در دست میگیرد و آنها را در یک داستان حرکت میدهد. بهطور معمول بازیهای RPG به بازیکن اجازه میدهند شخصیتهای خود را بهبود بخشند، مانند آموزش مهارتهای جدید یا افزایش قدرت، اما تمرکز اصلی بازی بر داستان است.
نمونههای محبوب بازیهای ۳Scratch RPG SIMPLE RPG و Funkemon – Groova Region هستند.
مارپیچ
مارپیچها یا مازها راه خود را از روزهای خوب مداد و کاغذ آغاز کردند، اما امروزه همچنان قوی هستند. آنها یکی از بازیهای ساده برای کدنویسی هستند و میتوانند برای اولین تجربه بازی سازی با اسکرچ انتخابی عالی باشند.
نمونههای محبوب ماز عبارتاند از: .Mirrored Maze and Random Maze Generator
پینگ پونگ
پنگ! Pong یکی از اولین بازیهای ویدئویی بود که که در سال ۱۹۷۲ عرضه شد و هنوز هم برای ما جذاب است. این بازی به نام هاکی هوایی هم شناخته میشود.
نمونههای محبوب بازیهای پینگ پونگ عبارتاند از: Pong Starter و بازی Ping Pong.
بازیهای سؤال و جواب
در این بازی از بازیکن سؤالاتی پرسیده میشود و آنها باید پاسخ صحیح را انتخاب کنند و در پایان نمرات با هم جمع شده و نتایج بهدست میآید.
هدف برگزاری دوره ساخت بازی با اسکرچ
هدف اصلی دوره ساخت بازی با اسکرچ جونیور آشنایی کودکان با مفاهیم و ایجاد تفکر برنامه نویسی در آن ها و هدفمندی استفاده از تکنولوژی می باشد. از اهداف دیگر این دوره افزایش قدرت تحلیل و توانایی حل مساله، شکوفایی خلاقیت و تفکر منطقی و نیز تا حدودی آموزش طراحی با نرم افزارهای گرافیکی همچون پینت خواهد بود.
این دوره تنها یک دوره آموزش برنامه نویسی تخصصی و ساخت انیمیشن با اسکرچ جونیور و داستان های تعاملی نیست! بلکه در کنار تدریس سعی شده است که علاوه بر آموزش کدنویسی تمیز، نحوه صحیح زندگی از جمله خوشبینی، مثبت اندیشی، احترام به بزرگتر، عدم ناامیدی، پرتلاش بودن، افتخار به خود، مراقبت از خود و مرور درس ها نیز آموزش داده شود. در انتهای هر جلسه ایده ای جهت تمرین در خانه نیز پیشنهاد می شود.
- دانشآموزان میتوانند فرایند تبدیل ایده اولیه به محصول را مشاهده کنند و این موضوع علاوه بر افزایش خلاقیت، عزتنفس و اعتمادبهنفس آنها را افزایش میدهد.
- کودکان و نوجوانان میتوانند پروژههای مرتبط با استعداد و علاقه خود را ایجاد کنند که این موضوع باعث سختکوشی و یادگیری عمیقتر میشود.
- این برنامه به دانشآموزان اجازه میدهد تا روی پروژههای مرتبط با علایق خود کار کنند. علاقه باعث اشتیاق می شود و در نتیجه یادگیری افزایش پیدا میکند.
- کودکان و نوجوانانی که با اسکرچ بازیسازی میکنند میتوانند پروژههای خود را با دیگران به اشتراک بگذارند و یا بهصورت گروهی بر روی یک پروژه کار کنند، این کار باعث میشود بچهها تعامل در گروه را یاد بگیرند.
مزایای دیگر اسکرچ
کاملاً تصویری است: تا به حال این جمله را شنیدهاید که یک عکس ارزش هزار کلمه دارد؟ Scratch به شما کمک میکند تا مفاهیم کدنویسی را با استفاده از یک زبان بصری یاد بگیرید و اجرا کنید. بلوکها (فکر کنید لگوها) جابهجا میشوند و بازی جدیدی توسط شما ساخته میشوند. این ویژگی بازیسازی با اسکرچ را بسیار آسان میکند، بهخصوص اگر شما با زبانهای برنامهنویسی مبتنی بر متن، آشنا نباشید.
یک زبان برنامهنویسی تعاملی است: شما در این برنامه میتوانید داستانها، بازیها و انیمیشنهای تعاملی ایجاد کنید. این امر یادگیری فرایند بازیسازی را سرگرمکنندهتر و جذابتر میکند، زیرا شما میتوانید به معنای واقعی کلمه زنده شدن کارتان را تماشا کنید. زمانی که در قسمت سمت چپ کد را وارد میکنید، میتوانید کد خود را در سمت راست اجرا کنید و آن را در عمل تماشا کنید. چه تجربه جالبی!
مفاهیم اساسی کدنویسی را آموزش میدهد: این برنامه یک راه عالی برای یادگیری مفاهیم اساسی کدنویسی مانند حلقهها، شرطیها و متغیرها بهصورت عملی و تعاملی است. همین مفاهیم بعداً در زبانهای برنامهنویسی دنیای واقعی پیچیدهتر، مانند پایتون استفاده میشوند.
میتوانید ربات بسازید: علاوه بر ساخت بازی می توانید دنیای دیجیتال و فیزیک را با هم ترکیب کنید و ربات بسازید، حتی میتوانید موتورها و سنسورهای سختافزاری را هم اجرا کنید.
فراتر از بازی سازی با اسکرچ
بازی سازی با اسکرچ برای بچهها فراتر آموزش کدنویسی است و در واقع Scratch به شما یاد میدهد چگونه یاد بگیرید! در فرایند ساخت یک برنامه یا بازی و به اشتراکگذاری پروژهها، شما نهتنها با مفاهیم عمیق ریاضی و محاسباتی آشنا میشوید، بلکه درک عمیقی از سایر رشتهها و مهارتها پیدا میکنید، مهارتهایی مثل حل مسئله، طراحی، همکاری و کار گروهی.